Algemene informatie over het land Portugal
Feiten en cijfers
- Oppervlakte: 92.082 km2 (2,2 x Nederland)
- Hoofdstad: Lissabon (Lisboa)
- Inwonertal: 10,3 miljoen
- Bevolkingsdichtheid: 112 inwoners per km²
- Godsdienst: Rooms-katholiek (97%), Protestant (1%), overige (2%)
- Taal: Portugees
- Klimatologische gesteldheid: Gematigd maritiem in het noorden, subtropisch in het zuiden.
De maximale noord-zuid lengte is 560 km, de breedte ruim 200 km. Met een oppervlak van 90.000 km2 is het land ruim 2,5 keer zo groot als Nederland. De kaap die ten noordwesten van Lissabon ligt, Cabo da Roca, vormt de meest westelijke punt van Europa. Portugal werd voorheen verdeeld in 11 provincies, die echter op het ogenblik geen politieke betekenis meer hebben.
In de diversiteit van landschappen schuilt de grote aantrekkingskracht van Portugal.
De ruige kuststreek en mooie stranden in het Zuid-Westen, het glooiende kurkeikenlandschap van de Alentejo in het zuiden, de bergen in het midden en noorden van het land, de vallei van de Douro met zijn steile terrassen en natuurlijk de zeer karakteristieke eilanden zijn slechts een paar voorbeelden. Daarnaast heeft Portugal een zeer rijke cultuurhistorie met vele tastbare overblijfselen van onder andere prehistorische, Romeinse, Moorse en middeleeuwse beschaving. Buiten de Algarve is het massatoerisme nog niet in Portugal doorgedrongen en er valt dan ook nog veel te genieten en ontdekken.
Bevolking van Portugal
Portugal heeft ruim tien miljoen inwoners. Nog eens drie miljoen Portugezen wonen en werken in het buitenland. Het aantal inwoners is, sinds de Afrikaanse kolonieën (Mozambique, Angola en Guinee) in 1974/1975 zelfstandig werden, sterk toegenomen doordat veel mensen terugkeerden (‘retornados’ ) naar het moederland. Daarvóór nam de bevolking in aantal af, omdat zeer veel Portugezen juist het land verlieten op zoek naar werk.
Ongelijke verdeling
De bevolking is erg ongelijk verdeeld over het land. Bijna tweederde van de Portugezen leeft in de kustdistricten, terwijl die maar 17% van het landoppervlak beslaan. Lissabon (1.000.000 inwoners) en Porto (350.000 inwoners) zijn de grootste stedelijke centra van Portugal. Afgezien van enkele kleinere stedelijke kernen heeft het binnenland te maken met een forse leegloop en vergrijzing. De jongeren trekken naar de steden en met name de oude mensen blijven achter op het platteland.
Hartelijk en gastvrij
Portugezen zijn van nature hartelijk en gastvrij al zullen ze bij een eerste contact misschien wat terughoudend en passief lijken. Ze staan open voor anderen maar zijn sceptisch tegenover vernieuwingen en koesteren het eigen erfgoed (‘patrimonio cultural’). Familiebanden zijn erg belangrijk in Portugal, zeker op het platteland. De plek waar hij geboren is is belangrijk voor de Portugees en blijft dat zijn hele leven. Het is niet voor niets dat veel emigranten investeren in de bouw van een huis in hun geboortedorp en daar na vele jaren in het buitenland toch weer terugkeren. Sentimentaliteit en een gevoel van weemoedigheid horen bij de Portugees. We vinden deze eigenschappen terug in de Portugese fado, de weemoedige klaagzang over de bitterheid van het leven.
Gastronomie in Portugal
Portugal staat niet bekend om zijn verfijnde keuken maar het eten is wel goed en overdadig. De meeste gerechten zijn simpel en direct maar wel maar wel gebaseerd op verse en lokale producten. Vrijwel iedere streek heeft zijn eigen specialiteiten. Vlees en vis zijn een belangrijk onderdeel van de maaltijd en voor vegetariers is het soms lastig om gevarieerd te eten.
Smaakmakers
Er wordt veel gewerkt met kruiden zoals koriander, oregano en munt wat nog terug te voeren is op een periode van meer armoede waarin deze kruiden de enige smaakmakers van het eten waren. Ook veel van de (maaltijd) soepen stammen nog uit deze tijd.
Wijnen
Portugal heeft veel verschillende en goede wijnen en de kwaliteit is sterk in opmars. De wijnen uit het Portgebied zijn het meest bekend maar ook andere streken hebben goede wijnen zoals de frisse Vinho Verde uit het Noorden en de rode wijnen uit de Alentejo.
Liefhebbers van zoet
Portugezen houden veel van zoet en een Portugese maaltijd is niet af zonder nagerecht wat vaak de trots en specialiteit is van het betreffende restaurant. Ook koffie (espresso) hoort bij het dagelijkse consumptiepatroon.
Historie van Portugal
Het Graafschap Portucale
Portugal kent een bewogen geschiedenis en er zijn sporen van een zeer oude bewoning. De eerste tekenen van menselijke aanwezigheid dateren al van de Oude Steentijd (600.000-1.000.000 jaar v. Chr.). Iberiërs, Kelten, Grieken en Phoeniciërs hebben allemaal hun sporen nagelaten maar geen van allen zoveel en indrukwekkend als de Romeinen. De Romeinen hebben grofweg 6 tot 7 eeuwen hun invloed uitgeoefend en de Romeinse cultuur, gewoonten en taal hebben zich systematisch verspreid. Een andere cultuur die grote invloed heeft uitgeoefend zijn de Moren (Arabieren en Berbers afkomstig uit Marokko) die vanaf 711 verscheiden eeuwen in Portugal hebben geheerst. De herovering van de Christenen op de Moren begon vanuit het Noorden en de moorse invloeden zijn in het zuiden dan ook veel sterker geweest. De naam Portugal stamt van het graafschap Portucale, aan de monding van de Douro vanuit waar de ‘Reconquista’ begon. In 1249 werd de zuidelijke Algarve als laatste gebied veroverd door koning Alfonso III.
Culturele en koloniale expansie
In deze tijd begon de culturele en koloniale expansie van de jonge staat. In de veertiende, vijftiende en zestiende eeuw was Portugal een vooraanstaand land bij de ontdekkingsreizen. Alle rijkdom die dit opbracht werd echter niet of nauwelijks geïnvesteerd in de ontwikkeling van het land maar kwam vooral terecht bij een kleine toplaag of werd gespendeerd aan exorbitante bouwwerken. In 1580, na een mislukte kruistocht, kwam Portugal gedurende 60 jaar onder Spaans gezag (Filips de Tweede).
Onafhankelijk Portugal
In 1640 werd Portugal weer onafhankelijk van het Spaanse vorstenhuis. De hertog van Braganca organiseerde een succesvolle opstand en werd de nieuwe koning van Portugal. Dit vorstenhuis bleef aan de macht tot 1889 in Brazilië en tot in 1910 in Portugal. Toenemende financiële schandalen en impopulariteit van het koningshuis leiden echter in 1910 tot een opstand en tot het uitroepen van de republiek. Gedurende twee decennia was er in Portugal sprake van een zeer onrustige en instabiele situatie.
De aanloop naar de Anjerrevolutie
Vanaf 1932 kwam het onder leiding van het financiële genie dr. Antonio Salazar tot de oprichting van de ‘Estado Novo’, een republiek met een autoritair gezag. Hierdoor kon aan de voortdurende onrust en de daarmee gepaard gaande belemmeringen voor een economisch herstel een einde gemaakt worden. In de daarop volgende 40 jaar ontwikkelde Portugal zich tot een naar binnen gericht land met een beknellende dictatuur. De onafhankelijkheidsoorlogen in Afrika luiden uiteindelijk de militaire opstand en Anjerrevolutie van 1974 in.
Korte geschiedenis
Deze Anjerrevolutie betekende een omwenteling na 48 jaar dictatuur. De censuur werd afgeschaft, de koloniën werden zelfstandig (behalve Madeira en de Azoren) en de vakbeweging werd weer toegestaan. Ook volgde herstel van de parlementaire democratie en een zekere herverdeling van de grond. Het land was arm en achtergebleven. Ook nu nog is Portugal een land in opbouw op allerlei gebied. Het laatste geschiedkundig belangrijke feit uit de Portugese geschiedenis was natuurlijk de aansluiting van Portugal bij de EEG, in 1986.
Cultuur van Portugal
Het Portugees is een grote taal die buiten Portugal nog wordt gesproken in Brazilië, verscheidene Afrikaanse landen waaronder Angola, Mozambique en Guinee en op enkele plekken in Azië (Timor, Goa). Dit verspreidingsgebied is terug te voeren op de periode van ontdekkingsreizen waarin Portugal een vooraanstaande rol speelde.
Een Romaanse taal
Van oorsprong is het Portugees is een Romaanse taal. Portugees is verwant aan het Castiliaanse dialect dat later werd verheven tot de officiële taal van Spanje. Maar er zijn ook grote verschillen. De basis van het huidige Portugees werd gelegd door de Romeinen die tijdens hun heerschappij over het Iberisch schiereiland naar gewoonten en wetten ook hun taal, het Latijn, aan de oorspronkelijke bewoners oplegden. Dit Latijn werd vermengd met allerlei elementen uit lokale dialecten en er ontstond een soort Volkslatijn dat gesproken werd in het gehele westelijke Iberisch Schiereiland en dat daar alle andere talen en dialecten verdrong.
Germanen en Moren
In de eeuwen die volgden hebben ook andere vreemde overheersers – zoals Germanen en vooral ook de Moren – nieuwe woorden aan de taal toegevoegd. Portugees en Spaans ondergingen al die invloeden op hun eigen manier en groeiden steeds verder uit elkaar. Het Portugees nam veel over ui het Frans. In de Renaissance kwamen er nieuwe woorden uit het klassieke Latijn bij en in onze tijd worden, zoals in zo veel talen, steeds meer woorden overgenomen uit het Engels en Amerikaans.
Traditie & vooruitgang
Voor Europese begrippen is Portugal nog altijd een arm land. Tot 1974 leefde het vooral op kosten van zijn koloniën en sinds 1986 na de aansluiting bij de EG is het in een voortdurende strijd gewikkeld met de veel grotere en sterkere partners. De industrie is niet echt productief, veel grondstoffen moeten worden geïmporteerd en ook wat energie betreft is Portugal afhankelijk van het buitenland. Het meest succesvol zijn nog de traditionele industrieën, die textiel-, leer- en keramiekindustrie. Een belangrijk middel van bestaan voor Portugal is van oudsher de visserij. Elk dorpje aan de kust heeft zijn eigen vissersbootjes en op elke markt wordt dagelijks verse vis verhandeld. Veel van de Portugese vis wordt verwerkt voor de export.
De Portugese landbouw geldt als meest achtergebleven van heel Europa. Er is echter een groot verschil tussen de kleinschalige bedrijfjes (minifundios) in het noorden van het land en de grootschalige herenboerderijen (latifundios) in het zuiden. De grote bedrijven zijn in handen van een kleine, zeer rijke bovenklasse en bieden over het algemeen weinig werkgelegenheid. Vaak zijn het deze bedrijven die het meest van de Europese subsidies profiteren waardoor de kloof tussen arm en rijk in stand blijft.
Toerisme
Een van de troeven waar de Portugese economie op inzet is het toerisme. De Algarve is al decennia lang een populaire bestemming maar langzamerhand komt ook (een andere vormen van) toerisme op gang in de rest van Portugal. Een andere ontwikkeling zijn de buitenlandse investeerders. Veel boeren uit Noord Europa hebben zich in Portugal gevestigd maar ook andere kopen een (vakantie) huis. Anderzijds zijn de geldstromen uit het buitenland van Portugezen die emigreren ook een belangrijke pijler onder de Portugese economie.
Klimaat van Portugal
Als gevolg van de diverse klimatologische en geografische omstandigheden is Portugal een land met een grote variatie aan landschappen en flora en fauna. In een recente landschapsstudie zijn maar liefst 128 verschillende landschapseenheden onderscheiden. De meest opvallende contrasten zijn tussen het bergachtige, groene noorden en het droge, glooiende zuiden. Daarnaast is er het contrast tussen de, dichter bevolkte kuststreek met zijn spectaculaire stranden en kliffen en het lege binnenland waar je soms uren kunt wandelen of fietsen zonder iemand tegen te komen. Madeira en de eilandengroep van de Azoren hebben ieder weer hun eigen unieke kenmerken. Beide zijn spectaculaire vulkanische eilanden die uit de oceaan opreizen.
Reisdocumenten
PersoonspapierenVoor Portugal hebt u een geldig paspoort of een geldige Nationale Identiteitskaart nodig. Er is geen visumplicht.
N.B. Wanneer u niet de Nederlandse nationaliteit bezit, kunnen afwijkende bepalingen gelden. Neemt u daarvoor en voor de meest actuele informatie over reisdocumenten contact op met uw ambassade/consulaat of die van Portugal (zie nutiige adressen).
Medisch paspoort
Een Europees Medisch Paspoort (EMP) is geen geldig grensdocument! Maar het is wel erg handig voor mensen die met regelmaat medicijnen (moeten) innemen. Het is verkrijgbaar bij oa. huisarts, apotheek, medisch specialist of GGD. Op het EMP vermeldt de arts gegevens over ziekte en de benodigde medicijnen. Met dit document voorkomt u problemen bij de douane. Voor het meenemen van medicijnen die onder de Narcoticawet vallen, is een aparte vergunning nodig. Meer informatie vindt u op EMP en douane.
Rij- en kentekenbewijs
Het Nederlandse rij- en kentekenbewijs wordt in Portugal erkend. Een WA-verzekering is verplicht en neem ook uw groene kaart mee. U hebt deze nodig als u bij een aanrijding betrokken raakt. De financiële risico’s van het onverzekerd rijden zijn enorm.
NB. Als u lid bent van de ANWB kunt u bij ANWB-kantoren gratis een routekaart en een ANWB-reiswijzer ophalen.
Gezondheid
Gezondheidszorg
Artsen in Portugal spreken veelal Engels. Ook is er een Brits ziekenhuis in Lissabon (49 Rua Saraiva de Carvalho, tel. 01-602020). In noodgevallen kunt u telefoonnummer 112 bellen. Voor informatie over niet-spoedeisende medische zorg kunt u kijken in Engelstalige kranten als de Algarve Gazette. N.B. Zorg dat u niet vertrekt zonder een uitgebreide ziektekosten- en/of reisverzekering. Voor een bezoek aan Portugal heeft u geen vaccinaties nodig. Sluit u ook een goede ziekteverzekering af (door middel van een reisverzekering) want in Portugal bestaat er geen gratis medische behandeling voor niet-Portugezen.
Gegevens bij de hand
Alle rekeningen voor medische zorg dienen contant betaald te worden. Licht bij ziekenhuisopname direct uw verzekeringsmaatschappij in, zodat zij voor betaling kan zorgen. Houdt altijd de gegevens (welk ziekenhuis, welke arts, telefoonnummer e.d.) bij de hand.
Geweld op straat komt zelden voor, maar u dient wel de nodige veiligheidsmaatregelen in acht te nemen. Pas na zonsondergang op voor berovingen, vooral in Lissabon, Porto en de Algarve. U kunt aangifte doen op het dichtstbijzijnde politiebureau. Vraag om een tolk als dat nodig mocht zijn. Diefstal van documenten als uw pasport moeten ook aan de ambassade gemeld worden. Veel reisverzekeraars eisen dat diefstal binnen 24 uur wordt gemeld.
Met de oprukkende en in Portugal zeer populaire mobiele telefonie is buiten de steden soms lastig om nog werkende telefooncellen te vinden. Voor de telefooncellen heeft u meestal een kaart nodig die u kunt kopen bij lokale ‘ tabacarias’ of ‘ livrarias’ . In de wat grotere plaatsen zijn meestal ook internetcafe’s te vinden. Voor de gewone post kunt u kiezen tussen blauwe (correio azul) en rode (correio vermelho) post. De blauwe is sneller en iets duurder.
Wilt u vanaf u vakantiebestemming Portugal naar Nederland telefoneren dan draait u 0031. De thuisblijvers die vanuit Nederland naar Portugal willen bellen doen dat door eerst 00351 te draaien. Tegenwoordig zijn er vanuit Nederland ook zeer goedkope inbelnummers waardoor het mogelijk is om voor 1 of 2 eurocent naar Portugal te bellen. Een voorbeeld van zo’n nummer is 0900 1543. Hierna draait u het landennummer (00351) en vervolgens het lokale nummer. Voor collectgesprekken vanuit Portugal naar Nederland dient u 800 800 310 te draaien.Eten & drinken
Kraanwater kan in het hele land zonder problemen gedronken worden. Er wordt gevraagd in de zomermaanden spaarzaam om te gaan met water.
Ma t/m vr 9-12 u en 14-15.30 u. Op vliegvelden, bij grensovergangen op het station Santa Apolonia in Lissabon en in toeristencentra zijn ze meestal langer open.
Benzinestations
Langs de snelwegen en sommige benzinestations in grote steden 24 uur per dag. Buiten de snelwegen verschillende openingstijden, veelal 7-22 u.
Postkantoor
Ma t/m vr 8.30-12.30 u en 14.30-18 u (op vliegvelden en grote plaatsen meestal langer).Winkels
Ma t/m vr 9-13 u en 15-19 u, za tot 13 u (in dec tot 19 u). Dorpswinkels zijn vaak langer open. De meeste winkelcentra (vooral in de Algarve) zijn open 10-24 u, ook in het weekend. Portugal kent steeds meer grote supermarkten en ‘shoppingmalls’ die gedurende het hele jaar van 10 tot 22 geopend zijn.
Musea
Musea zijn meestal tot 18 u geopend.
Electriciteit
Tijdsverschil
Feesten & festivals in Portugal
- 25 april: Nationale feestdag - Dag van de Revolutie. Herdenking van de val van de dictatuur van Salazar en Caetano en de geboorte van de democratie (1974);
- 01 mei: Dag van de Arbeid;
- 10 juni: Nationale Feestdag van Portugal (Dia de Camoes);
- 23 juni: Sacramentsdag, Corpus Christi (10e dag na Pinksteren);
- 15 augustus: Maria Hemelvaart;
- 05 oktober: Nationale Feestdag - Dag van de Republiek; afschaffing van de monarchie (1910);
- 01 november: Allerheiligen;
- 11 november: Sint Maarten, dag waarop de nieuwe wijnen worden geproefd;
- 01 december: Onafhankelijkheidsdag (1640);
- 08 december: Maria Onbevlekte Ontvangenis.
Adressen
ANWB Alarmcentrale, Steunpunt Spanje/Portugal (Barcelona)Parc de Negocis Mas Blau
Edificio Prima Muntadas, Esc. B, 1°-4a
08820 El Prat de Llobregat, BarcelonaTelefoon: + 34 93 508 03 03
Fax: + 34 93 478 28 87Website: ANWB Steunpunt Spanje/Portugal (Barcelona)
Openingstijden: juni t/m september maandag t/m vrijdag van 09.00 tot 22.00 uur zaterdag van 09.00 tot 20.00 uur zondag van 09.00 tot 18.00 uur oktober t/m mei maandag t/m vrijdag van 9.00 tot 20.00 uur zaterdag en zondag van 9.00 tot 18.00 uur
Buiten openingstijden, ANWB Alarmcentrale in Den Haag Telefoon: + 31 (0)88 26 92 888 (24 uur per dag).
Diplomatieke vertegenwoordiging van Nederland in Portugal
Ambassade van Nederland in Portugal
Avenue Infante Santo 43-5°
1399-011 Lisboa
Taal & etiquette
Kleding
Een blote kledingstijl wordt niet op prijs gesteld, zeker niet bij het bezoeken van kerken of monumenten. De inkomsten in Portugal liggen een stuk lager dan in Nederland, ook in de horeca. Het geven van fooien is dan ook zeker niet misplaatst.
Lezen
Literatuur Portugal & Lissabon
- Marion Kaplan, 1994 Handboek Portugal, achtergronden van land en volk (De Arbeiderspers);
- Rentes de Carvalho,J. 1994 Portugal, een gids voor vrienden. (Arbeiderspers);
- Capitoolgids Lissabon & Capitoolgids Portugal (van Reemst);
- Hendriksen, B., Platvoet, L. Odyssee reisgids Lissabon en Portugal (van Reemst);
- Strelocke, H.1988. Cantecleer Kunstreisgids Portugal (de Bilt).
Flora en Fauna
- Blamey, M., Grey-Wilson, C. 1993. Mediterranean Wild Flowers (HarperCollins), beste plaatjesboek;
- Delforge, P. Orchids of Britain & Europe (Collins), uitstekende gids;
- Polunin, O., Smythies, B.E. Flowers of South-West Europe (Oxford, uitstekende inleiding op de flora van dit gebied, beperkte keus van afgebeelde en beschreven planten);
- Vogelgids naar eigen keuze, persoonlijk gebruik ik al jaren de Johnson;
- Reptielen: de Collins gids (1980. Reptiles and amphibians of Britain and Europe) of de uitstekende gids van Engelman, W.E. e.a. Lurche und Kriechtiere Europas (Neumann Verlag).